Հերոսապատում

Հեռակապով մարտը վարելը նրա համար չէր

Մերուժան Մոսիյան

Հեռակապով մարտը վարելը նրա համար չէր

27 տարի առաջ այս օրը, Մարտունու հյուսիսային գծի պաշտպանական հատվածը ամրապնդելիս, ականի պայթյունից զոհվեց Մարտունու շրջանի 26-րդ մոտոհրաձգային գումարտակի հրամանատար, «Մարտական Խաչ» 1-ին աստիճանի շքանշանի ասպետ, լեգենդար Մերուժան Մոսիյանը...

Ծնվել է 1965 թ. սեպտեմբերի 7-ին, Մարտունի քաղաքում: Տեղի թիվ 2 միջնակարգ դպրոցն ավարտելուց հետո Մերուժանը ընդունվել է Ստեփանակերտի մանկավարժական ինստիտուտի պատմության ֆակուլտետ և ավարտել 1988-ին: 

1984-87 թվականներին ծառայել է Խորհրդային բանակում, ապա՝ աշխատել է կոմերիտշրջկոմում, այնուհետև՝ երեկոյան դպրոցում՝ որպես ուսումնական մասի վարիչ:

Ղարաբաղյան շարժման ակտիվ մասնակիցներից էր: 

1991թ. նոյեմբերին Խոջավենդի ազատագրումով Մերուժանը Աշանի Արմենի, Հովիկի, Մաղոյի, Սահակի, Հայկի, Սոսի, Նելսոնի և մյուս քաջորդիների հետ սկիզբ դրեց Մարտունու շրջանի գյուղերի ազատագրմանը: 1991թ. դեկտեմբերին խորհրդային զորքերը լքեցին Մարտունու շրջանը: Ռազմագծում հարձակողական մենաշնորհը կտրուկ փոխանցվեց հայկական պաշտպանական ուժերի կողմը: 1992թ. փետրվարին «Արաբո» ջոկատի մասնակցությամբ Մերուժանի վաշտը բացառիկ հաջողությամբ ջախջախեց ադրբեջանցիների դիմադրությունը և ազատագրեց Ղարադաղլուն:

1992թ. սեպտեմբերի 1-ին ձևավորվեց Մարտունու պաշտպանական շրջանի առաջին գումարտակը, որի հրամանատար ընտրվեց Մերուժան Մոսիյանը: Սեպտեմբերի 4-ին Մյուրիշենի գումարտակի հրամանատար Արկադիի անմիջական մասնակցությամբ նորընտիր հրամանատարը նախաձեռնեց Աբդալ, Գյուլափլու գյուղերի ազատագրումը, որոնք ասես խրվել էին սահմանի մեջ՝ էապես երկարացնելով ճակատային գիծը: Երկարատև ձգձգումներից հետո՝ հոկտեմբերի 2-ին, Մերուժանի գումարտակը, համագործակցելով շրջանի այլ գումարտակների հետ, ազատագրեց գրեթե անառիկ դարձած Մուղանլու, Ամիրանլար և Կուրոպատկինո գյուղերը: Այդպիսով  չեզոքացվեց Մարտունու շրջկենտրոնի և գյուղերի հեռահար ռմբակոծությունների ամենօրյա վտանգը:

Մերուժանի հրամանատարական դիտակետը մարտի առաջին շարքերն էին: Հեռակապով մարտը վարելը նրա համար չէր: Կա՛մ Աշան- Նոր Շեն գծում էր, կա՛մ Ճարտար-Կարմիր շուկա դիրքերում: Անձամբ պիտի ստուգեր պահակակետերը: Բոլոր դիրքերում գիտեին՝ իրենց գիշերային հյուրը Մերուժանն էր:

Հետո պիտի մասնակցեր Քելբաջարի /այժմ՝ Քարվաճառ/ և Կուբաթլուի /այժմ՝ Քաշաթաղ / մարտերին, պիտի վերադառնար հարազատ Մարտունի:

1993 թ. օգոստոսի 23-ին լրանում էր ամուսնության 5-րդ տարին: Մտադիր էր ինչ-որ կերպ նշել այդ օրը… Բայց դիրքերում թերի գործ կար: Ադրբեջանցիների դիրքերը արդեն բավականին հեռու էին, և հարկավոր էր դիրքերը առաջ տանել և նոր խրամատներ փորել:

Մարտունու հյուսիսային գծի պաշտպանական հատվածը ամրապնդելիս 1993թ. օգոստոսի 23-ին զոհվեց Մերուժանը ականի պայթյունից (Մհեր Ջուլհաճյանի, Արտակ Մնացականյանի, Լևոն Համբարձումյանի և Ռուդիկ Ավագյանի հետ միասին):

Ազատամարտիկ, գումարտակի հրամանատար, մայոր Մերուժան Մոսիյանը հուղարկավորված է Մարտունի քաղաքի գերեզմանոցում:  

Հետմահու պարգևատրվել է «Մարտական խաչ» 1-ին աստիճանի շքանշանով:

Ամուսնացած է, ունի երեք երեխա՝ Արմինե դուստրը և Հայկ ու Մերուժան որդիները:

 

 

Նյութը՝ «Ռազմական արխիվ 1990-1994» ֆեյսբուքյան էջից