Լևոնին որ բերեցին, մտածում էի, որ իրեն գրկեմ, վեր է կենալու
Սեպտեմբերի 26-ին Նուբարաշենի զորամասի կոլեկտիվի հետ Լեւոնը խնջույքի էր։ Առհասարակ նրան բոլորը սպասում էին, եւ Աֆղանստանից գալուց հետո անընդհատ հրավերներ էին ուղարկում՝ հավաքվելու, քեֆ անելու։ Այդ օրը Լեւոնը ընտանիքին տարել էր Արտաշատ՝ Մարիամի հայրական տուն, ասել, որ հետ կգա, նրանց կվերցնի, ու միասին կվերադառնան Երեւան։
Ամսի 27-ի առավոտյան, երբ դեռ Արտաշատում էին, Լեւոնին զանգահարել էին զորամասից։ «Ասեց՝ դու մնա, ես հեսա հասնում եմ չաստ, ատբոյ են անում, կգամ, քեզ կտանեմ։ Ինքը չէր սիրում, որ մերոնց տանն եմ մնում, բայց էդ օրն ասեց՝ մնա»,- հիշում է 33-ամյա կինը։
Մայոր Սարգսյանին Քարվաճառ էին տարել։ Նույն օրը՝ երեկոյան 20։20-ին, հարազատները վերջին անգամ էին խոսել նրա հետ։ «Վերջինը ես եմ խոսել Լեւոնի հետ։ Միշտ դուխով եմ եղել, բայց էդ օրը լացելով եմ խոսել ու մի բան եմ իրեն ասել՝ ասեցի, խնդրում եմ՝ էս անարդար կյանքում ինձ մենակ չթողնես։ Ասեց՝ ինձ բան չի լինելու, ես մի Աստված ունեմ, դու իմ Մարիամն ես»,- հիշում է կինը։
Սեպտեմբերի 29-ին Լեւոնի զինվորական ընկերն էր նրանց տուն գնացել։ Սկզբից Մարիամին թվացել էր, թե Լեւոնն է, հետո հուսախաբ էր եղել։ Մայիսի 28-ի գիշերը Մարիամ Հակոբյանը, մի փունջ կարմիր վարդեր գնած, բարձրացել է Եռաբլուր՝ ամուսնու՝ Լեւոնի մոտ։ Սովորաբար միշտ Լեւոնն էր նրան կարմիր վարդեր նվիրում։ Այնտեղ է գնացել Լեւոնի մարտական ընկերոջ կնոջ հետ։ Հիմա երկու խաղաղապահ ընկերներով Եռաբլուրում են։ Կեսգիշերին, երբ Եռաբլուրում էին, երկնքում հրավառություն էր։ Ընկերոջ կինը Մարիամին ասել էր․ «Մար, քո պատվին ա, երեւի Լեւոնն ա պատվիրել»։
Մայիսի 29-ին Մարիամի ծննդյան օրն է։ Այդ օրը նաեւ խաղաղապահների օրն է։ Մարիամն ասում է՝ կրկնակի տոն էր իրենց համար մինչեւ 2018 թ։ Այդ տարվա մայիսի 29-ին հուղարկավորել են եղբորը, եւ ծննդյան օրը Մարիամի համար դարձավ գորշ ու ոչ սպասելի։ Լեւոնը դա գիտեր, եւ ամեն կերպ փորձում էր ջերմացնել կնոջ տարեդարձի օրը՝ հաճախ նվերներ ու անակնկալներ անելով։ 2020 թ․ մայիսի 29-ին Աֆղանստանից, ուր մեկնել էր խաղաղապահ առաքելության, 101 կարմիր վարդ էր պատվիրել Մարիամի համար։ Դրանք Մարիամի ծննդյան վերջին ծաղիկներն էին Լեւոնից։
Ընկերը հասկացել էր, որ ընտանիքը տեղի ունեցախից անտեղյակ է, Մարիամն էլ կատակով ասել էր․ «Հրանտ, ոնց որ վայենկոմատի էն սեւ թուղթ բերողներից լինես»։ Հրանտը շփոթվել էր, չէր պատասխանել, հետո ասել էր, թե զանգել են, պիտի գնա։ Դրանից կես ժամ անց Լեւոնի քեռին էր ներս մտել՝ կարմրած ու խոնավ աչքերով։ Մարիամն ամեն ինչ հասկացել էր, թեեւ սկզբից փորձել էին հանգստացնել, թե Լեւոնը ծանր վիրավոր է եւ այլն։
Սեպտեմբերի 28-ին Քարվաճառում արկի պայթյունից բեկորները Լեւոնի ոտքի մեջ էին մտել, արնհոսությունը դադարեցնելու համար զինվորական վերարկուի թելով կապել էր։ Մարիամն ասում է՝ ձեռքի տակ լարան՝ ժգուտ, չի եղել։ Կնոջը պատմել են, որ այդ վիճակով Լեւոնը շարունակել է մարտին մասնակցել, բայց հետո ներքին արյունահոսություն է սկսվել։ Դաշտային հոսպիտալ հասցնելու ճանապարհին Լեւոնն արդեն կենդանի չի եղել։ «Իրեն որ բերեցին, ընենց էի վազում, մտածում էի, որ իրեն գրկեի, վեր ա կենալու»,- ասում է Մարիամը՝ սրբելով արցունքները, հետո դրանք դարձյալ հոսում են, չի հասցնում մաքրել։
«Ինքը պիտի էդտեղ՝ առաջին գծում, չլիներ, ուղղակի չէր կարա 18 տարեկաններին մենակ թողներ։ Մի անգամ 18 տարեկաններից մեկն ինձ ասեց, որ իրենց կյանքը հենց ինքն ա փրկել։ Մեր տարածքում ա ապրում»,- նկատում է մայոր Սարգսյանի կինը։
Հետո նայում ենք հյուրասենյակի բազմոցին դրված հոր եւ որդու լուսանկարին։ Այս սեպտեմբերին Գարիկը դպրոց է գնալու։ Երբեմն Մարիամին շատ հարցեր է տալիս հոր մասին։ Ասում է՝ պապայի նման զինվոր է դառնալու, հետո՝ պապիկի պես շինարար։
«Էն օրը երեկոյան Գարիկին պառկեցրել եմ քնելու, ասում է՝ մամա, պապան կռիվ ա գնացել, չէ՞, ասում եմ՝ հա, ասում է՝ բա որ հանկարծ թուրքը պապային սպանի, մենք կիմանա՞նք դրա մասին։ Ամբողջ գիշեր մտածում էի՝ մի՞թե չի հասկանում, թե՞ չի ուզում հասկանալ։ Ինձ ասում է՝ եթե չի գալու, ավելի լավ ա լռես»,- սա ասելուց հետո Մարիամը լռում է։ Լռում ենք նաեւ մենք։
Խոհանոցի մուտքի մոտ Նարինեն դեռ մեզ է նայում։ Նրա հայացքում ծանր թախիծ կա։ Պարի դասերի է հաճախում։ Ասում է՝ երբ մեծանա, իր պարի ստուդիան կունենա։
Մարիամը որպես ադմինիստրատոր նոր աշխատքնի է անցել ապահովագրական ընկերությունում։ Մինչ այդ աշխատում էր գրադարանում, բայց այդտեղից ստացած ամսական 70 հազար դրամով հնարավոր չէր ընտանիքի ամբողջ հոգսը հոգալ։ Բնակարան ստանալու համառ պայքարից հետո հերթագրվել է Երեւանի քաղաքապետարանում։ Ասում է՝ նույնիսկ չգիտի, թե երբ կգա իր հերթը, բայց խոսակցությունների համաձայն՝ 7 տարուց շուտ չի լինի։
Հիմա պայքարում է, որ ամուսինը «Մարտական խաչ» շքանշանի արժանանա։ Լեւոնը հետմահու ստացել է Մարտական ծառայության մեդալ, բայց դա, Մարիամի խոսքով, գրեթե բոլորն են ստացել։ «Ինքը մեծ ներդրում ունի հայկական բանակում։ Իր երիտասարդությունն անցավ Ջրականի խրամատներում։ Ես ողորմություն չեմ խնդրում, ինքն արժանի է դրան։ Գոնե իմ երեխաներին ես պիտի ասելիք ունենամ, չեմ ուզում, որ պատմությունը թերթվի»,- նշում է Մարիամն ու խոնավ աչքերով ժպտում։
«Երբ պահ է գալիս, որ ուզում եմ կանգնել ու ի լուր աշխարհի ասել, որ զենքերս վայր եմ դնում, հիշում եմ, որ միշտ ինձ ասում էր՝ կյանքն էլ ա պայքար, եթե անգամ մեզնից մեկը կյանքի մարտում ընկնի, մյուսը թող խոսք տա, որ մինչեւ վերջ գնալու է եւ չի հանձնվելու։ Մինչեւ վերջ գնալու եմ, ու ցանկացած բացասական պատասխան նոր հաղթանակի սկիզբ է ինձ համար»,- ավելացնում է մայոր Սարգսյանի կինը։