Թալիշը նրանն է, ով կազատագրի գյուղը
«Թալիշը նրանն է, ով կազատագրի գյուղը»,- հաճախ էր կրկնում Ցոլակ Սամվելյանը: Եվ Թալիշը նրանը եղավ, մինչև վերջ կռվեց նա հայրենի գյուղի համար: Խաղաղ օրերին Ցոլակը հայտնի մեխանիզատոր ու շինարար էր: Մի քանի աղբյուր է նա կառուցել, որոնցից հայտնի են Արցախ աղբյուրը/Քյումբաթի աղբյուր/ և Նիկալայի աղբյուրը: Կհորդեն ու կկարկաչեն դրանք, իսկ Ցոլակի անունը շուրթից-շուրթ կանցնի:
Ցոլակ Սամվելյանը ծնվել է 1948 թվականին, Շահումյանի շրջանի Կարաչինար գյուղում, բայց հաճախել ու ավարտել է Թալիշ գյուղի դպրացը: 1966 թվականին սովորել է Մարտակերտի շրջանի Հոռաթաղ գյուղի պրոֆտեխուսումնարանում և ստացել մեխանիզատորի որակավորում: 1967 թվականին զորակոչվել է խորհրդային բանակ, զորացրվելուց հետո շարունակել է ուսումը, այնուհետև աշխատանքի անցել Թալիշ գյուղում: Ամուսնացել, ընտանիք է կազմել, ունի չորս զավակ:
Գյուղում նա աչքի էր ընկել որպես լավագույն մեխանիզատոր: Բազմաթիվ ռացիոնալիզատորական առաջարկներ էր արել Ցոլակը, որոնք բավականին օգտակար են եղել տնտեսությանը: Երբ նոր էր սկսվել Արցախյան շարժումը և զենքի խիստ կարիք կար, Ցոլակը առաջինը նռնակ սարքեց գյուղում: Շարժումը կազմակերպելու համար գյուղում ստեղծվեց կոմիտե և նա առաջիններից մեկը անդամագրվեց նրան: Նա իր տրակտորով «շտապ օգնություն» էր գյուղի համար, և որքան անկախ էր ու քաջ, նույնքան էլ` աշխատասեր: Ցերեկը նա կոլտնտեսության աշխատանքներն էր կատարում, իսկ գիշերները հերթապահում էր գյուղի սահմաններում: Ինքնապաշտպանության համար կիլոմետրերով խրամատ էր փորում: Երբ նա չէր հերթապահում, տանը նստած սպասում էր տղաներին: Նախօրոք սեղան էր գցում իր օջախում, և երբ դիրքերից տղաները տուն էին վերադառնում, հյուրընկալում էր նրանց: Հոգնած տղաները լողանում էին, հանգստանում և հետո միայն գնում իրենց տները:
Գյուղի անկումից հետո Ցոլակը չկորցրեց հույսը և շարունակեց պայքարը` չնայած տարիքն առած ու թոռնատեր մարդ էր: Նա միացավ Շահեն Մեղրյանի պարտիզանական ջոկատին և որոշեց կռվել հայրենի հողի ազատագրման համար: Նա գյուղից հանել էր իր էքսկավատորը, մտածելով ու հասկանալով, որ այն դեռ շատ պետք կգա գյուղի վերականգնման աշխատանքների ժամանակ:
Ցոլակը հրաշալի ընկեր էր, լավ հարևան, իսկ ընտանիքում սիրված ամուսին և հոգատար հայր: Պարտիզանական ջոկատում նա պարզապես ջոկատի հոգին էր: Ցոլակը ամեն ինչ անում էր առաջադրանքը կատարելու համար, իսկ հանուն ընկերոջ պատրաստ էր վտանգելու իր կյանքը: Երբ զոհվեց նրա մարտական ընկերը, Ցոլակը վերցրեց նրա վերնահագուստը և պահեց որպես սրբություն: Իսկ այժմ նա ինքն է դարձել սրբություն` իր ընկերների հոգում:
Ցոլակը զոհվել է 1993 թվականի հունիսի 7-ին Լուսիկա խաչ տեղամասում` մարտական առաջադրանք կատարելիս: Նրա անմար հիշատակը հավերժ կմնա իր հարազատների և ընկերների սրտերում: